Tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp, hỗ trợ phục hồi kinh tế: Ngân hàng không thể “đơn thương độc mã”

Đó là những chia sẻ của Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023 chiều 30/9.

Phó Thống đốc cho biết, đến 30/9, huy động vốn tăng khoảng 5,9% so với cuối năm 2022, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại (NHTM) đạt khoảng 12.900.000 tỷ đồng (cùng thời điểm năm ngoái huy động đạt khoảng 7,68%). Về cho vay, tính đến ngày 21/9, tín dụng tăng 5,91%, đến hết tháng 9 ước tăng khoảng 6,1-6,2% so với cuối năm 2022 (tổng dư nợ của nền kinh tế khoảng 12.630.000 tỷ đồng). Tín dụng tăng nhưng chậm hơn năm ngoái, do những nguyên nhân khách quan, tác động từ bên ngoài cũng như khó khăn của doanh nghiệp trong nước.

Về lãi suất, mức giảm trung bình đối với các khoản cho vay mới khoảng 1-1,5%. Nhìn lại 9 tháng qua cho thấy điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh khó khăn nhưng đã rất quyết liệt, có thể nói rằng chính sách tiền tệ đã nới lỏng ngay từ đầu năm. Mức lãi suất đã giảm, hiện nay mức lãi suất cho vay bình quân: với khoản cho vay ngắn hạn: khoảng 5,5-7%/năm; cho vay trung dài han: khoảng 8,5-10%/năm (đây là những khoản cho vay mới); lãi suất của những khoản vay nợ trước đây chưa đến kỳ trả nợ thì có độ trễ do trước đây NHTM huy động lãi suất cao.

Riêng tín dụng chính sách cho người nghèo, người thu nhập thấp cũng tăng cao tới 8,19% so với cuối năm 2022, tổng dư nợ là 316 nghìn tỷ, với hơn 6,7 triệu khách hàng còn dư nợ.

Vấn đề tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng cho doanh nghiệp , Phó Thống đốc cho biết, việc mở rộng tín dụng đã được NHNN đặt ra ngay từ đầu năm với nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liêt. “Nếu không đẩy mạnh tăng cường nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp để doanh nghiệp khó khăn, đóng cửa, giải thể, làm sao có sức mạnh khôi phục được nền kinh tế sau 2 năm đại dịch cộng với tác động kép từ tình hình thế giới và trong nước”- Phó Thống đốc khẳng định. Theo đó, ngay từ đầu năm, ngành Ngân hàng đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp như:

Thứ nhất, ngay từ đầu năm, NHNN đã tạo thanh khoản, tạo dư địa cho các tổ chức tín dụng (TCTD), không còn chuyện ngân hàng thiếu room tín dụng, đảm bảo việc cung ứng vốn cho nền kinh tế. NHNN cũng sử dụng các công cụ tạo nguồn lực có tính chất giả rẻ để NHTM có điều kiện hạ lãi suất đầu vào cho doanh nghiệp.

Thứ hai, trong điều hành lãi suất, NHNN đã liên tục điều chỉnh giảm 04 lần các mức lãi suất điều hành với mức giảm 0,5-2,0%/năm, trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo ở mức cao. Thông điệp và chỉ đạo của NHNN đối với các NHTM là hạ lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp - điều này đang diễn ra tích cực, nhiều NHTM đã liên tục hạ lãi suất.

Thứ ba, NHNN đã rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có Thông tư 06/2023/TT-NHNN ngày 28/6/2023 sửa đổi, bổ sung Thông tư số 39/2016/TT-NHNN cùng nhiều cơ chế, chính sách khác, qua đó tạo nền tảng về mặt pháp lý cho các TCTD cung ứng sản phẩm, dịch vụ mới, tạo ra cơ chế cạnh tranh…Chẳng hạn, tại Thông tư 06, trong đó bổ sung nhiều quy định tạo điều kiện thuận lợi để tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng như bổ sung quy định cho vay bằng phương tiện điện tử, khách hàng vay không phải đến ngân hàng, quy trình thủ tục vay nhanh hơn, thuận tiện hơn; cho khách hàng vay phục vụ nhu cầu đời sống để trả nợ trước hạn khoản vay tại TCTD khác; vay để trả khoản vay nước ngoài dưới hình thức mua bán hàng hóa trả chậm…

Thứ tư, NHNN đã ban hành chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN. Đến nay có khoảng hơn 120 nghìn tỷ được thực hiện với chính sách hoãn, giãn nợ - đây là biện pháp rất cụ thể, trực tiếp, thiết thực…

Thứ năm, tích cực triển khai các chương trình tín dụng chuyên đề của Chính phủ, của ngân hàng như: triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2% từ Ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP; chương trình 120.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo Nghị quyết 33 của Chính phủ; chương trình tín dụng đối với lĩnh vực lâm sản, thủy sản với quy mô khoảng 15.000 tỷ đồng, lãi suất cho vay bằng đồng Việt Nam thấp hơn tối thiểu từ 1%-2%/năm so với mức lãi suất cho vay bình quân cùng kỳ hạn (ngắn hạn; trung, dài hạn) của chính ngân hàng cho vay, thời gian triển khai đến hết 30/6/2024…

Thứ sáu, ngành Ngân hàng đã rất quyết liệt trong việc cải cách thủ tục hành chính, giảm phí, NHTM ứng dụng công nghệ để đưa ra nhiều sản phẩm, dịch vụ mới tạo thuận lợi cho người dân trong tiếp cận dịch vụ.

Thứ bảy, NHNN đã đẩy mạnh triển khai chương trình kết nối Ngân hàng – Doanh nghiệp trên toàn quốc; qua các hội nghị đối thoại giữa NHTM và doanh nghiệp, đánh giá khách quan những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp …

Ngoài các giải pháp trên, Phó Thống đốc cũng nhấn mạnh vai trò của các địa phương, theo đó, ngành Ngân hàng tiếp tục phối hợp chính quyền địa phương, hiệp hội, ngành nghề để cùng tháo gỡ khó khăn; đẩy mạnh truyền thông các chính sách, sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tới công chúng; tăng cường tín dụng chính sách, tín dụng tiêu dùng, góp phần hạn chế tín dụng đen; thúc đẩy cầu tiêu dùng, tạo cầu tín dụng; Hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển an toàn và lành mạnh, các NHTM tiếp tục phát hành trái phiếu nếu đủ điều kiện đảm bảo an toàn, tham gia với tư cách nhà đầu tư…

Phó Thống đốc cho biết, theo thông lệ, tín dụng sẽ tăng nhanh trong những tháng cuối năm. Ngành Ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp quyết liệt cùng sự đồng hành của các địa phương, tạo điều kiện để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vươn lên trong bối cảnh kinh tế khó khăn”. Tuy nhiên, Phó Thống đốc cũng lưu ý: “Việc tiếp cận tín dụng cần nhìn nhận, đánh giá từ nhiều phía. Ngành Ngân hàng đã rất quyết liệt, thực hiện nhiều biện pháp trong cơ chế chính sách, chỉ đạo điều hành. Thời gian tới tiếp tục cần sự đồng hành của các Bộ, ngành, địa phương và sự vươn lên của chính các doanh nghiệp”.

Phương Linh